Musulmanak urte gutxitan Iberiar penintsulatik zabaldu ziren, eta Euskal Herrian Iruñeraino heldu ziren. Nafarroako Ebro ibarra ere gobernatu zuten. Esaterako, Tutera hiria sortu zuten VIII. mendean. Horrela, Nafarroako hegoaldea Al Andalusen parte bat izan zen. Musulmanen eta euskaldunen arteko harremanetan gorabehera handiak izan ziren. Batzuetan elkartzen ziren, euren interesak defendatzeko; besteetan, berriz, elkarren arteko borrokak izan zituzten. Garai hartakoa da Orregan baskoiek eta Karlo Magnoren armadaren aurka borrokatu zuten, hau Zaragozako gudua musulmanen aurka galdu ostean. Ibañetako mendigainan 778. urtean gertatu zen eta Benito Lertxundik abestu eta errezitatzen digu honako kantan. Disfrutatu!